فندر در محل پهلوگیری شناورها مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک ضربه گیر و یا سپر رفتار کرده و از ایجاد آسیب به بدنه شناور محاظت می کند، فندرها در سبک های مختلفی طراحی و تولید شده که هر کدام هدف خاصی داشته و برای طیف گسترده ای از شناورها و شرایط پهلوگیری مناسب هستند، تصور می شود که یک شناور به طور متوسط بین 13 تا 18 سال عمر مفید داشته و با این حال، با طراحی و نصب فندر مناسب در محل اسکله می توان طول عمر کشتی یا شناور را به حداکثر این دامنه رساند. با این توضیحات اگر پاسخ سوالاتی چون انواع مختلف فندر دریایی چیست؟ و یا تفاوت های کلیدی بین فندرهای ضربه گیر کدامند؟ را نمی دانید جای نگرانی نیست، محتوای این مقاله همه چیز درباره فندر یا گلگیر دریایی را برای شما شرح می دهد، بدین ترتیب وقتی صحبت از فندر و انتخاب گزینه مناسب برای پروژه به میان بیاید، قطعاً می توانید تصمیم فنی تری داشته باشید.
فندر چیست؟
فندر برای جذب انرژی جنبشی یک شناور در اسکله مورد استفاده قرار گرفته و ابزاری برای حفظ سلامت بدنه شناور به شمار می رود، فندرها که تحت عنوان سپر دریایی نیز شناخته می شوند در دیواره های اسکله و یا حتی در بدنه شناورها، از کشتی‌های غول پیکر حمل بار گرفته تا کشتی های تفریحی و قایق های شخصی مورد استفاده قرار گرفته و از شناورها در مقابل آسیب دیدن توسط دیواره اسکله، دیگر کشتی ها و برعکس از آسیب دیدن دیواره اسکله توسط شناورها محافظت می کنند، چرا که فلسفه طراحی و اجرای فندرها بر ین اساس می باشد که دارای جذب انرژی بالا و نیروی واکنش پایینی هستند.
فندر ها عمدتاً از لاستیک، چوب و یا الاستومر فوم تشکیل شده و مهم ترین وظیفه فندر محافظت از بدنه شناور می باشد، چرا که بدنه شناورها از مهم ترین بخش های این وسایل نقلیه آبی شناخته شده و نقش حیاتی در حفظ ایمنی و روی آب ماندن این وسایل نقلیه دارند، به نحوی که در صورت بروز جزیی ترین آسیب ها در بدنه امکان ایجاد خطر نه تنها برای شناور بلکه مهم تر از آن، برای جان سرنشینان آن را به دنبال دارد. بر این اساس نه تنها استفاده از نوع صحیح فندر یا سپر دریایی مهم است، بلکه نگهداری و تعویض منظم آنها نیز اهمیت ویژه ای دارد.
تاریخچه فندر
تاریخچه فندر به زمانی بازمی گردد که اولین شناورها با چوب درختان توسط بشر ساخته و آبگیری شد، فندرها از گذشته در قایق رانی و کشتی رانی مورد استفاده قرار می گرفتند و به اشکال و روش های مختلفی با طناب هایی به دیواره کشتی و قایق گره می خوردند تا از بدنه شناور محافظت به عمل آورند. نکته جالب اینکه طناب مورد استفاده برای فندرها معمولا طناب های مستعملی بودند که پیش از این برای پهلوگیری و اتصال کشتی به بولارد اسکله استفاده می کردند، چرا که این طناب های آسیب دیده دیگر قابل استفاده برای پهلوگیری شناور و یا حمل بار درون کشتی نبودند.
امروزه نیز همچنان قایق‌های و کشتی‌های تفریحی کوچک و یا قایق های پشتیبانی از فندرهای سنتی کوچک با قابلیت جا به جایی و متحرک استفاده می کنند که با نزدیک شدن شناور به اسکله بین قایق و اسکله قرار می‌گیرند اما کشتی های نفت کش، شناورهای صنعتی و یا شناورهای تفریحی غول پیکر از نسل های جدید فندرها بهره می برند تا آسیب به شناورها و حتی به سازه های اسکله به حداقل برسد.
انواع فندر
انواع فندر با توجه به متریال، شکل ظاهری، مکانیزم انتقال نیرو و همچنین مدل نصب به دسته بندی های مختلفی قابل تقسیم بندی می باشند که در اینجا برخی از آنها را بررسی می کنیم.
الف) فندر سلولی
فندر سلولی امروزه یکی از محبوب ترین فندرها در سرتاسر دنیا به شمار می رود و جزو قابل اعتماد ترین فندرهای دریایی بوده که تا به حال طراحی شده و همچنین از نظر تاریخی نیز متداول‌ترین فندر در صنعت بوده اند. این نوع فندر در اصل به عنوان جایگزینی برای فندر استوانه ای طراحی شده و بیش از 30 سال سابقه دارد، شکل هندسی فندر سلولی، استحکام ، ساختار فشرده و ظرفیت جذب انرژی سبب می شود تا این فندر مقاومت در برابر سایش فوق العاده داشته و بیش از 50 درصد نیرو را در جهت محوری منحرف کند.
ب) فندر مخروطی
فندر های مخروطی در واقع طرحی برگرفته از فندر سلولی بوده و به سرعت در حال افزایش محبوبیت در صنعت هستند، فندر مخروطی برای مقاومت در برابر شرایط مختلف طراحی شده و برای استفاده در صنایع بزرگ و رزم ناوها مناسب هستند، فندر مخروطی به طور ویژه برای مقاومت در برابر ضربه زیاد از کشتی های بزرگ طراحی شده و ساختار مخروطی منحصر به فرد آنها با فلنج هایی که معمولا در بتن دیواره اسکله کاشته می شوند،پایداری فندر را تضمین می نمایند.
ج) فندر قوسی شکل
فندر قوسی که تحت عنوان فندر Vشکل یا فندر Wشکل نیز شناخته می شوند بیشتر در معرض شناورهای کوچک یا متوسط مورد استفاده قرار گرفته و برای موقعیت هایی با فضای کاری محدود بسیار ایده آلند. فندر قوسی عمدتا در هر دو محور طولی و عرضی به سطح دیواره متصل شده و اجازه می دهد تا نیروی وارده ناشی از برخورد بدون هیچ آسیبی منتقل گردد، نکته حایز اهمیت اینکه این فندر منعطف و قابل تنظیم بوده و در بنادر باری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
نصب فندر با چسب هیلتی
نصب فندر از جمله مراحل بسیار مهم در پروسه محافظت از شناورها و دیواره اسکله می باشد، با توجه به نیروهای وارده به فندر در زمان پهلوگیری شناور و عکس العمل دیواره اسکله می بایست فندر با یک اتصال قوی به دیواره اسکله مهار گردیده تا بتواند به درستی عمل نموده و دچار شکست نگردد، برای نصب فندر به دیواره بتنی معمولاً از کاشت میلگرد بهره می برند که در این روش فندر با یک مهار فولادی مثل میلگرد و یا راد تمام رزوه توسط چسب هیلتی روی دیواره بتنی اسکله محکم شده و آماده تحمل بارهای مختلف از جمله بار دینامیکی ناشی از برخورد شناور می باشد.
تحمل بار شوک یکی از پارامترهای اساسی در طراحی اتصال فندر می باشد که خوشبختانه چسب هیلتی در شرایط مختلف بارگذاری از جمله بار شوک و ضربه ناگهانی دارای تاییدیه انجمن بتن آمریکا ACI بوده و بهترین گزینه جهت اتصال فندر به دیواره بتنی اسکله می باشد، توجه داشته باشید که یکی از عوامل حیاتی در نصب فندر، دوام می باشد و به همین سبب است که استفاده از چسب هیلتی به عنوان بادوام ترین انکر شیمیایی پیشنهاد می گردد.
فندر ضربه گیر
فندر ضربه گیر معمولاً به فندری گفته می شود که روی بدنه شناور نصب شده و وظیفه محافظت از بدنه را بر عهده داشته که برای انتخاب، اتصال و یا استقرار فندر ضربه گیر باید سه عامل کلیدی در نظر گرفته شود که عبارتند از اندازه، محل قرارگیری و تعداد فندر که در اینجا شرح مختصری از هر سه عامل را بررسی می کنیم؛
- فندر با اندازه مناسب را انتخاب کنید؛
شما باید فندر ها را با توجه به اندازه و نوع شناور اندازه گیری نموده و انتخاب نمایید چرا که قاعده کلی انتخاب فندر این است که هر چه شناور کوچک تر باشد، طول و قطر کمتری داشته و در نتیجه فندر هایی با طول و قطر کمتری مورد نیاز است. - مکان و ارتفاع مناسب برای نصب فندر را تعیین کنید؛
در حالت ایده آل فندرها باید در امتداد وسیع ترین بعد کشتی گیرند، چرا که به احتمال زیاد با هر چیزی که در کنار شناور قرار بگیرد برخورد خواهد داشت، همچنین باید ارتفاعی را که فندر در آن قرار می گیرد را به دقت ارزیابی نمود، توجه داشته باشید که نزدیک شدن به اسکله های ثابت در شرایط جزر و مد ممکن است برای شناور مخاطره آمیز باشند. - تعداد مورد نیاز فندر را ارزیابی نمایید؛
تعداد فندر هایی که ممکن است مورد نیاز باشد کاملاً به نحوه استفاده و آرایش آنها بستگی دارد و بر اساس طول شناور باید انتخاب گردد اما به طور معمول حدودا دو تا چهار فندر در هر طرف بدنه شناورهای کوچک کافی می باشد، علاوه بر آن پیشنهاد می گردد که یک فندر اضافه به نام «فندر سرگردان» برای شناور در نظر داشته باشید که به صورت زاپاس داخل شناور قرار گرفته و توسط اپراتور شناور در مواقع خاص مدیریت می شود.
